استادولی الله مومنی دراول خرداد سال۱۳۲۳دراردبیل به دنیاآمد. وی درکلاس چهارم ابتدایی تحصیل می کرد که همراه خانواده ازاردبیل به تهران نقل مکان کرد.

مومنی به خاطرعلاقه ای که به هنرداشت ازسال۱۳۴۳به بازی در تئاتر روی آورد و ازسال ۱۳۴۵ نیز با بازی درفیلم «دوانسان» ساخته آرامائیس آقامالیان وارد سینما شد.

فرانک میرقهاری ومرحوم ایرج قادری هنرمندان نقش اول این فیلم بودند.

وی یک سال بعد در سال ۱۳۴۶فعالیت در گویندگی را آغاز و ازسال ۱۳۴۷به طورحرفه ای واردکاردوبلاژ شد.

مومنی درهمان سال با بازی درمجموعه سریال«پهلوان نایب» به عنوان بازیگر وارد تلویزیون شد. وی همزمان فعالیت درسینما دوبلاژ وتلویزیون را ادامه داد و تاپیروزی انقلاب اسلامی ایران دربیش از۱۰فیلم سینمایی ومجموعه سریال تلویزیونی ایفای نقش کردودرفیلمهای زیادی نیزبه جای بازیگران خارجی وایرانی گویندگی کرد که ازجمله آن ها می توان به زنده یاد «فرهادحمیدی» اشاره کرد که بیشتردرنقشهای منفی سینما ظاهر می شد.

مومنی پس ازانقلاب فعالیت بازیگری خود را بافیلم «قیام» ساخته استاد رضاصفایی آغازکرد.

ولی الله مومنی در نقش سردار جنگل در سریال میرزاکوچک خان

وی درسال۱۳۶۰به دلیل علاقه ای که به هنرخوشنویسی داشت به کلاس های استاد امیرخانی(خط نستعلیق) واستادکابلی (شکسته نستعلیق) رفت وموفق به اخذمدرک عالی خوشنویسی شد. مومنی درسال های۱۳۶۲و۱۳۶۳با بازی در فیلم های «میرزاکوچک خان» و«سردارجنگل» نقشی ماندگار و پا برجا درسینمای ایران ایفا نمود که باعث شهرت ومحبوبیت بیش ازپیش او در بین مردم وجامعه هنری شد.

وی پس از آن همچنان به فعالیت هنری خود ادامه داد.

مومنی درسال۱۳۷۵با بازی درمجموعه سریال «آفتاب وزمین» درنقش پدرامام خمینی(ره) نیزدوباره توانایی خودرابه تصویرکشید.

وی ازجمله معدود بازیگرانی است که درتمام ژانرهای منفی ومثبت ایفای نقش می کند. بازی تاثیرگذار او در نقش بسیارمنفی «شرحبیل بن ذی الکلاع» درسریال«مختارنامه» و نقش مثبت«امیربخارا» درسریال «جلال الدین» فراموش نشدنی است.

مومنی درسال۱۳۹۰ نیزدرفیلم «سال های حادثه» در نقش امام خمینی(ره) ایفای نقش کرد که این فیلم به دلایلی ناتمام ماند.

وی همچنان درسینما تلویزیون ودوبلاژ فعالیت دارد.

ازجمله آثار بعدانقلاب وی درزمینه دوبله نیزمی توان به مجموعه سریال های «تنهاترین سردار»، «مزدترس»، «بازی بامرگ»، «این خانه دوراست»….و مجموعه کارتون های «هاچ زنبورعسل»، «جزیره کوری کودیل ها»، «سیاره میمون ها» و «لوک خوش شانس» نام برد که درلوک خوش شانس پس ازحسین عرفانی وی به جای اسب لوک خوش شانس صحبت کرد.

ازجمله نقش های دیگر و ماندگار او در دوبله نیزمی توان به گویندگی درفیلمهای«مادر» و «ای ایران» نام برد که به جای زنده یاد«محمودلطفی»(بلندقدترین بازیگرسینما)صحبت می کرد.

نگاهی به آثار ولی الله مومنی در عرصه بازیگری:

ولی الله مومنی در نقش شرحبیل بن ذی الکلاع در سریال مختارنامه

سینما:

سه قهرمان۱۳۴۵

ماموردوجانبه۱۳۴۵

ازجان گذشتگان۱۳۴۶

آواره های تهران۱۳۴۷

یک چمدان سکس۱۳۵۰

کوچ۱۳۵۶

قیام۱۳۵۹

عصیانگران۱۳۶۰

آفتاب نشین ها۱۳۶۰

میرزاکوچک خان۱۳۶۳

سردارجنگل۱۳۶۳

عروس حلبچه۱۳۶۹

افعی۱۳۷۱

دمرل۱۳۷۲

ضربه آخر۱۳۷۲

دل ودشنه۱۳۷۳

جهنم سبز ۱۳۷۴

شیخ مفید۱۳۷۴

بشارت منجی(مسیح)۱۳۸۳

تلویزیون:

پهلوان نایب۱۳۴۷

یعقوب لیث صفاری۱۳۴۷

قصرعشق۱۳۵۲

غارتگران۱۳۵۴

کوچک جنگلی۱۳۶۲

آفتاب و زمین۱۳۷۵

پهلوانان نمی میرند۱۳۷۶

ولایت عشق۱۳۸۰

کلانتر۱۳۸۷

مختارنامه۱۳۸۸

تبریزدرمه۱۳۸۹

جلال الدین۱۳۹۱

منبع:http://beyhaq.com