گیاه خرفه با اسم علمی Portulaca Oleracea و با نام انگلیسی Purslane از تیره پرتولاکاسه (Portulacaceae) است که برگ‌های گوشتی و بذرهای سیاه ریز دارد. گیاه یک ساله است که ارتفاع تا حدود 40 سانتی‌متر در مراحل بذردهی می‌رسد.

خرفه،  شبیه شنبلیله است و برگ‌های روغنی‌مانندی دارد, ساقه‌اش هم مایل به قرمزی است, کاملاً روی زمین پهن می‌شود. جنوبی‌ها خیلی از این استفاده می‌کنند, بوعلی سینا معتقد است که خرفه حرارت و عطش و صفرا را رفع می‌کند.

امام صادق (ع) می فرمایند: بر روی زمین سبزی خوردنی شریف‌تر از آن نیست و سبزی خوردنی حضرت فاطمه (س) است.

سبزی خرفه را به حضرت زهرا(س) نسبت دادند و گفته شده: خرفه سبزی زهرا سلام الله علیها است، همچنان که شقایق را «النعمان»گفتند, همانا بنی‌امیه آن را تغییر دادند و پس خرفه را بقلة الحمقاء «گیاهان نادانان» نامیدند و حمقاء را صفت سبزی نامیدند به‌خاطر اینکه خرفه سر راه مردم روییده و در سر راه رفت و آمد مردم روییده می‌شود و حیوانات از آن تغذیه می‌کنند.
 
 بنی‌امیه اسم این گیاه خرفه را به‌خاطر بغض و عداوتی که به حضرت زهرا(س) داشتند به گیاه احمق‌ها نامیدند تا استفاده نشود .

 خواص گیاه خرفه در طب سنتی

 * مصرف خرفه  گرمی و حرارت را فرو می‌نشاند، همچنین برای رفع و پیشگیری از تشنگی در ماه رمضان بسیار مفید است, بهتر است که از شربت حاوی تخم خرفه یا سبزی خرفه در وعده افطار و سحر استفاده شود.
 
 *  مصرف خرفه، خشکی ، گرمی و حرارت را فرو می‌نشانند و باعث برطرف شدن و از بین رفتن دردهایی که ناشی از حرارت و گرمی در بدن است می‌شود.
 
 * خرفه از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی خیلی سرد و تر و دارای نیروی قابضه است.

* گیاه دارویی «خرفه» در درمان اختلالات و التهابات مجاری ادراری موثر است.

* در بسیاری از کشورها، از قبیل کشورهای عربی همسایه، گیاه خرفه را به عنوان سبزی خوراکی در سبزی فروشی‌ها به فروش می‌رسانند و از شیره خرفه و یا له شده برگ‌ها و ساقه آن به صورت موضعی برای رفع درد، تورم و التیام زخم‌های سوختگی، کاهش تورم و آبسه‌ها، گزیدگی نیش حشرات و عقرب گزیدگی استفاده می‌شود.

* گیاه خرفه در مصرف داخلی قطع کننده و بند آورنده خون‌ریزی است و همچنین عصاره ساقه و برگ آن برای درمان بیماری‌های کبدی مفید است.

* همچنین مصرف خوراکی «خرفه» به عنوان سبزی خام و یا پخته همراه با پیاز و روغن جهت تقویت روده‌ها، قطع اسهال و تب استفاده می‌شود و مصرف خام برگ و ساقه خرفه به صورت سالاد و همراه با سرکه برای درد کلیه مفید است

 ضماد ریشه خرفه برای رفع زگیل پوستی استفاده می‌شود

 ضماد خرفه بر روی پیشانی سبب از بین رفتن سردرد و دردهای میگرنی می‌شود

 از جوشانده این گیاه که آب آن گرفته شده است در معالجه اسهال و برای رفع سرفه، تسکین دردهای سینه و سوزش مجرای ادرار و مثانه و رفع حرارت رحم و سوزش آن استفاده می‌شود

 گفتنی است؛ گیاه خرفه در دامپزشکی برای درمان بیماری‌های تب‌دار و برای خنک کردن بدن، دفع سموم و تصفیه خون به صورت پودر و جوشانده استفاده می‌شود

 این گیاه در بیماران آسمی اثر گشاد کننده مجاری تنفسی و پایین آورنده قند خون را دارد و خاصیت تقویت عضلات قلبی و ضد توموری نیز در آن دیده شده است

 برگ و ساقه‌ی خرفه مسکن صفرا است و حرارت خون و کبد و معده را تسکین می‌دهد و برای تسکین حدت تب‌های گرم و صفراوی و تسکین عطش و کنترل ترشح ادرار در مورد بیماری دیابت مفید است.

 از عصاره خرفه برای التهاب‌های گرم چشم با مالیدن در محل ملتهب استفاده می‌شود.

 در مواردی که چرک از سینه آید قطع می‌کند و برای خرد کردن سنگ مثانه و ازدیاد ترشح بول مفید است، یعنی مدر است.

 جویدن برگ خرفه به مقدار کم، کندی دندان را رفع می‌کند (که از خوردن میوه ترش و یا علت دیگری ایجاد شده باشد) و زیاد جویدن خرفه  کندی دندان ایجاد می‌کند.

 ضماد برگ و ساقه خرفه به تنهایی برای تسکین حرارت اعضا و سوختگی آتش مفید است و اگر بر معده و کبد گذارند برای تسکین حرارت آن‌ها مفید است و اگر با حنا تهیه شود و بر کف دست و پا گذارده شود برای حرارت و پیسی‌های دست و پا در صورت تکرار مفید خواهد بود.

 ضماد برگ و ساقه خرفه با روغن گل سرخ برای تسکین سردردهای گرم و ورم‌های گرم نافع است و با آرد جو برای جرب نافع است.

 خرفه اشتها را کاهش می‌دهد و اسراف در خوردن آن، نور چشم را نقصان می‌دهد.

 افراد سرد مزاج باید آن را با نعناع و کرفس بخورند.

در مقالات آمده است که مردم جزایر گرم اروپایی کمتر دچار سکته‌های قلبی و مغزی می‌شوند و در بررسی‌های‌شان مشخص شده است که ساکنان جزایر گرم اروپایی از سبزی خرفه زیاد استفاده می‌کردند چرا که خرفه التهابات درون را فرو می‌نشاند و سرشار از امگا3 است.

tebyan.net

yjc.ir