پیرچشمی (Presbyopia) اصطلاحی است به معنای کاهش دامنه تطابق چشم بیمار که در نزدیک‌ترین نقطه مورد نظر، بینایی واضح و راحت فرد رخ نخواهد داد. یك پدیده طبیعی در اثر افزایش سن است و معمولا در اوایل یا اواسط دهه پنجم زندگی جلب توجه می كند.

در صورت ابتلا به پیرچشمی باید برای خواندن كتاب آن را دست كشیده شده بگیرید و احتمالاً خواندن خطوط ظریف دفتر تلفن نیز برای شما مشكل خواهد شد. گاهی ممكن است دچار خستگی و سر درد شوید.

 پیرچشمی مساله نگران کننده‌ای نیست و براحتی قابل درمان است

علل بروز پیرچشمی:

وقتي پا به سن مي‌گذاريم، لنزها سفت و ماهيچه‌هايي كه لنز را كنترل مي‌كنند، ضعيف مي‌شوند. ماهيچه‌هاي ضعيف شده نمي‌توانند عدسي چشم را به راحتي خم و پهن كنند، در نتيجه نوري كه از طرف اشياء وارد چشم مي‌شود، دقيقا روي شبكيه متمركز نشده و اشياء باوضوح رويت نمي‌شوند. در پيرچشمي در واقع قدرت تمركز خود بر روي اشياء را از دست مي‌دهيم.

پیرچشمی بخشی از روند طبیعی افزایش سن می‏باشد و در هنگامی که عدسی چشم قابلیت انعطاف خود را بتدریج از دست می‏دهد، اتفاق می‏افتد. اما از دلایل عمده پیرچشمی سخت شدن پوسته عدسی چشم می‌باشد، دلیل دیگرش کاهش قدرت عضلات جسم مژگانی هست که در این حالت عضلات مژگانی قادر نیستند که انحنای لازم را برای عدسی بوجود بیاورند، به علت اینکه خود این عضلات با افزایش سن دچار اسکلروزیس می‌گردند.

بطور کلی یک سری تغییرات در بدن به علت افزایش سن ایجاد می‌گردد که غیر قابل برگشت می‌باشد و پیرچشمی یکی از این تغییرات است، پیرچشمی مساله نگران کننده‌ای نیست و براحتی قابل درمان است، منظور از درمان همان اصلاح است.

پير چشمي معمولا بالاي سن 40سال شروع مي شود 

 عوامل خطر :

علاوه بر سن عوامل خطر دیگری نیز برای پیرچشمی مطرح شده است:

ο دوربینی: که این به انعطاف پذیری زیاد لنزها نیاز دارد.

ο شغل: این هم یک عامل خطر است بویژه اگر شغل به دید نزدیک نیاز داشته باشد.

ο جنس: در زنان جوان شیوع بیشتری دارد.

ο بیماری چشم یا تروما و آسیب به لنزها یا ماهیچه های مژکی می تواند باعث تسریع پیشرفت پیرچشمی شود.

ο بیماری سیستمیک: بيماري قند‌(ديابت) و همچنين بيماري ام.اس (مولتيپل اسكلروزيس) مي‌تواند شما را در خطر پيرچشمي قرار دهد. بنابراين اگر بيماري قند داريد، قند خود را پيوسته كنترل كنيد تا به اين عارضه مبتلا نشويد.

ο داروها: داروهاي ضدافسردگي و همچنين ضدحساسيت‌ها (آنتي هيستامين‌ها) مي‌توانند انعطاف‌پذيري لنز را كاهش دهند و شما را در خطر ابتلا به پيرچشمي قرار دهند.

ο محل زندگي: نتايج تحقيقات نشان داده‌اند كساني كه در مناطق جغرافيايي گرم و خشك زندگي مي‌كنند مانند مناطق جنوبي كشورمان يا كساني كه در نزديك خط استوا زندگي مي‌كنند، بيش از ديگران به پيرچشمي مبتلا مي‌شوند.

در اين مناطق،‌ تابش نورخورشيد شديدتر و نورماوراي بنفش در فضا بيشتر است. اشعه ماوراي‌ بنفش براي چشم مضر است. بنابراين اگر ساكن چنين نواحي هستيد، حتما از عينك آفتابي مناسب استفاده كنيد.

 بیماری چشم یا تروما می تواند باعث تسریع پیشرفت پیرچشمی شود

علائم پیر چشمی:

علايم پيرچشمي متفاوت است مثل:

• در بيشتر افراد اولين علامت ايجاد اشکال در حين مطالعه نوشته‌هاي ريز به خصوص در شرايط روشنايي کم مي‌باشد که قبلا جهت مطالعه آن مشکل وجود نداشته است.

• خستگي زودهنگام چشم در مطالعه طولاني‌مدت يا در حين انجام کارهاي ظريف و ممتد، سردرد و خواب‌آلودگي

• لزوم دور نگه داشتن کتاب هنگام مطالعه براي بهتر ديدن

• ايجاد اشکال در نخ‌کردن سوزن گرچه در نور زياد به علت تنگ‌شدن مردمک اين کار با اشکال کمتري برحسب سن امکان‌پذير است.

• افرادي که مطالعه، تايپ، کار با کامپيوتر، انجام کارهاي ظريف نزديک مانند خياطي و… کار روزانه و دايمي آنهاست زودتر متوجه پيرچشمي خود خواهند شد ولي بعضي ديگر مانند خانم‌هاي خانه‌دار و کشاورزان… که کمتر با کار نزديک سر و کار دارند نياز به عينک براي اصلاح ديد نزديک را ديرتر احساس خواهند کرد.

به عبارت ديگر مي‌توان گفت با توجه به نوع شغل افراد نياز به استفاده از عينک نزديک در سن پيرچشمي با توجه به شرايط فرد با تقدم و تاخر خواهد بود.

پس در مروری ساده علائم به شکل زیر است :

۱. دید بیمار در نقطه نزدیک نرمال تار می شود.

۲. علائم نزدیک بینی اصلاح نشده ظاهر می شود.

۳. خستگی چشم به هنگام مطالعه

۴. شکایت سرگیجه به هنگام مطالعه

۵. کنتراست کم به هنگام مطالعه

۶. نیاز به نور مستقیم و روشن به هنگام مطالعه

و مهمترین اینها مشکل در خواندن نوشته های زیر مانند آنچه بر روی بطری داروها و یا در کتابهای تلفن نوشته می شود.

 در پيرچشمي در واقع قدرت تمركز خود بر روي اشياء را از دست مي‌دهيم  

تشخیص پیر چشمی :

روشهای تشخیصی متفاوت بوده و با استفاده از ابزارهای خاصی صورت می گیرد به گونه ای که بکارگیری همه آنها مهم است زیرا می تواند در درمان تأثیر گذار باشد.

بطور کلی اگر فردی از عینک یا لنزهای تماسی استفاده نمی کند. هیچ مشکلی چشمی ندارد و دارای شانس کمی جهت ابتلا به بیماریهای چشمی است، باید بین سن ۲۰ تا ۲۹ سال حداقل یکبار ، بین ۳۰ تا ۳۹ سال حداقل دو بار، بین سن ۴۰ تا ۶۴ سال هر ۲ تا ۴ سال و بالا ۶۵ سال هر ۱ تا ۲ سال جهت معاینات چشمی به متخصص مراجعه نماید.

اگر فردی از عینک یا لنز استفاده می کند نیز باید معاینات در فواصل کمتری صورت گیرد. اما در صورت وجود هرگونه علامت یا مشکل چشمی حتی در صورت انجام معاینه در همین اواخر باز باید جهت معاینه مجدد به پزشک مراجعه شود و بعنوان مثال وجود تاری دید ممکن است بیانگر علامتی باشد که نیاز فرد به تغییر عینک یا لنز را مطرح سازد.

درمان پیرچشمی :

اگر چه روشی برای درمان پیرچشمی وجود ندارد، چندین درمان است که دید بیمار را بهبود می بخشد، اینها شامل: عینک، لنزهای تماسی و جراحی انکساری می باشد.

براي اينكه پيرچشمي چشمانتان را اصلاح كنيد و از شر آن خلاص شويد؛ بايد از لنزها يا عدسي‌هاي مثبت استفاده كنيد. اين عدسي‌ها به شما كمك خواهند كرد، اجسام نزديك را واضح و روشن ببينيد. بايد به اين نكته توجه كنيد كه براي پيرچشمي درماني قطعي وجود ندارد ولي چندين درمان وجود دارد كه ديد شما را بهبود مي‌بخشند: عينك، لنزهاي تماسي و جراحي انكساري.

روشهای تشخیصی متفاوت بوده و با استفاده از ابزارهای خاصی صورت می گیرد

♦ عينك:

متخصصان اعتقاد دارند بهترين روش درمان پيرچشمي استفاده از عينك است. در سنين بالاتر از 40 تا 45 سال، افرادي با ديد طبيعي (بدون پيرچشمي) احتياج به عينك مطالعه پيدا مي‌كنند و افرادي كه قبلا از عينك استفاده مي‌كرده و نزديك‌بين يا دوربين بوده‌اند، احتياج به 2 عينك يكي براي دور و يكي براي نزديك پيدا خواهند كرد.

البته عينك‌هايي در بازار وجود دارد كه بخش بالاي عدسي آنها مناسب براي ديدن اجسام دور است و بخش پائين آن عدسي براي ديدن اجسام نزديك مناسب است. شما مي‌توانيد براي اصلاح پيرچشمي خود از اين نوع عينك‌ها استفاده كنيد، به اين ترتيب با نگاه كردن در راستاي بالاي عدسي، اجسام دور را به وضوح مي‌بينيد و با نگاه كردن در راستاي پائين عدسي، اجسام نزديك را واضح و روشن رويت خواهيد كرد.

يك مزيت نزديك بيني كمتر از 3 ديوپتر اين است كه اين افراد پس از شروع پيرچشمي مي‌توانند عينك دور خود را بردارند و قادر به خواندن بدون عينك باشند. اما افراد با نزديك بيني متوسط و شديد پس از شروع پيرچشمي علاوه بر عينك دور نياز به عينك مطالعه هم خواهند داشت و در واقع مزيتي نسبت به افراد طبيعي ندارند.

از زمان شروع پيرچشمي هر 2 تا 3 سال، 0/25 تا 0/5 نمره به ‌نمره ‌عينك‌ افزوده مي‌شود بنابراين براي معاينه دوره‌اي به چشم پزشك مراجعه كنيد. فراموش نكنيد كه استفاده از عينك جهت پيشگيري از افزايش نمره عينك نيست بلكه تنها به ديد بهتر شما در زمان انجام كارهايي مانند مطالعه كمك مي‌كند.

چشم پزشكان گاهي براي بعضي افراد عينك مطالعه با لنز تماسي توصيه مي‌كنند

♦ لنزهاي تماسي:

عدسي‌هاي چشمي 2 كانوني، لنزهاي مخصوصي هستند كه براي آن دسته از افرادي كه مشكل نزديك‌بيني و دوربيني را همزمان دارند، ساخته شده‌اند. پيرچشمي از جمله همين اختلالات است. اين لنزها داراي 2 كانون هستند كه بخش فوقاني عدسي براي مشاهده اجسام دور و بخش تحتاني براي مشاهده اجسام نزديك است.

چشم پزشكان گاهي براي بعضي افراد عينك مطالعه با لنز تماسي توصيه مي‌كنند. در اين صورت عينك مطالعه براي ديدن اجسام نزديك استفاده مي‌شود. البته به اين نكته توجه كنيد كه در صورت استفاده از لنز تماسي بايد دقت و حوصله كافي براي رعايت نكات بهداشتي و رعايت اصول گذاشتن و برداشتن آن را در چشم داشته باشيد.

با استفاده از امواج راديويي و بدون عمل جراحي، پيرچشمي اصلاح مي‌شود

♦ جراحي و ليزر:

معمولا چون لنزهاي قابل برداشتن رضايت بيماران را تامين نمي‌كنند، روش‌هاي جراحي مانند لنزهاي 2 كانوني و يا چند كانوني، لنزهاي تطابقي با قابليت جا به جايي هنگام تطابق، و لنزهاي كماني شكل بعد از جراحي آب مرواريد به كار گرفته شدند.

روش‌هاي جراحي خاصي نيز وجود دارد كه عدسي يك چشم را براي ديدن اجسام دور و عدسي چشم ديگر را براي ديدن اجسام نزديك تنظيم مي‌كند. تفسير مغزي از دو تصوير كه در دو نيم كره مغزي تشكيل مي‌شود به مرور زمان به گونه‌اي تغيير مي‌يابد كه بيمار ناخودآگاه دور و نزديك را راحت مي‌بيند.

برخي متخصصان مي‌گويند ليزر تاثيري بر روي قدرت متمركز كننده عدسي ندارد و بنابراين نمي‌تواند پيرچشمي را درمان كند. ” كراتوپلاستي ” روش جديدي است كه با استفاده از امواج راديويي و بدون عمل جراحي، پيرچشمي اصلاح مي‌شود.

مصرف سیگار در بروز زودرس بیماری پیرچشمی موثر است

روش‌های پیشگیری از پیرچشمی

◊ خوب بخوابید:

متخصصان اعتقاد دارند هشت ساعت خواب در شبانه‌روز در پیشگیری از پیرچشمی موثر است.

◊ خوب بخورید:

مصرف انواع میوه جات و سبزیجات و مرکبات در پیشگیری و به تعویق افتادن زمان ابتلا به این بیماری نقش موثری دارد. هویج و مرکبات سرشار از ویتامین‌های A و C هستند. این ویتامین‌ها حاوی‌ آنتی‌اکسیدان هستند و به همین علت پیرچشمی را به تعویق می‌اندازند.

دانشمندان دانشگاه‌ جان هاپکینز می‌گویند، ‌این ویتامین‌‌ها عدسی چشم را در شرایط مناسبی قرار داده و باعث می‌شوند چشم به خوبی برای دیدن اجسام دور و نزدیک انطباق پیدا کند.

◊ از عینک آفتابی استفاده کنید:

اشعه خورشید باعث ایجاد پیرچشمی به خصوص در ساکنان مناطق گرمسیر و آفتابی می‌شود. بنابراین با استفاده از عینک آفتابی از چشمانتان محافظت کنید.

◊ سیگار نکشید:

مصرف سیگار در بروز زودرس بیماری پیرچشمی موثر است.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته

منبع:pezeshk.us